بررسی عوامل تولید مرغ گوشتی در صنعت مرغداری

پرورش طیور در ایران در طی نیم‌قرن اخیر تحول عظیمی را گذرانده و تبدیل به صنعتی شده است که همراه با صنایع جانبی و زیرمجموعه‌های آن اکنون گسترده‌ترین فعالیت اقتصادی کشور را دارا می‌باشد.بررسی‌های کارشناسان این صنعت بر این نکته اشاره دارند که سرمایه‌گذاری‌های کلان بخش دولتی و خصوصی باعث شده‌اند تا امروز صنعت مرغداری کشور یکی از بزرگ‌ترین بخش‌های اقتصادی کشور به‌حساب آید که پس از صنعت نفت بیشترین حجم سرمایه‌گذاری را دارا می‌باشد.

در دنیای امروز برای پاسخ‌گویی به بخشی از احتیاجات غذایی جمعیت روبه رشد، تأمین مواد خوراکی حیوانی موردنیاز انسان را به‌طور متوسط ۲۹ گرم در روز توصیه نموده است اما در کشور ایران این رقم به ۲۰ گرم است که ۱۷ گرم آن از طریق تولیدات داخلی و ۳ گرم آن از طریق واردات تأمین می‌گردد که در این صورت پروتئین مصرفی سرانه در کشور ۳۰% پایین‌تر از میزان توصیه‌شده می‌باشد. از طرفی دیگر افزایش تولید مرغ در ایران مرهون افزایش تقاضای داخلی از طریق تغییر فرهنگ تغذیه‌ای، رشد روزافزون جمعیت و افزایش درآمد سرانه، بالا بودن قیمت کالاهای جانشین (ارزان‌تر بودن گوشت مرغ در مقایسه با سایر گوشت‌ها)، سالم‌تر بودن گوشت مرغ در مقایسه با گوشت قرمز، محدودیت تولید گوشت قرمز در کشور با توجه به محدودیت منابع آبی و تخریب مراتع، بازگشت سریع سرمایه در صنعت مرغداری نسبت به سایر فعالیت‌های دامی و افت کم لاشه پس از کشتار در این صنعت است. همین امر، گوشت مرغ را از حالت لوکس خارج کرده و به‌عنوان کالای اساسی در سبد خانوارها قرار داده است. بر اساس بررسی‌های به‌عمل‌آمده، با این‌که هنوز بسیاری از واحدهای تولیدکننده گوشت مرغ به مرز خودکفایی رسیده است و تولید داخلی‌اش بیش از ۹۵% مصرف داخلی را پوشش می‌دهد. چنانچه، این واحدهای تولیدی با تمام ظرفیت خودکار کنند، نه‌تنها شاهد خودکفایی کامل در گوشت مرغ خواهیم بود، بلکه به‌صورت امکان صادرات حجم قابل‌توجهی از این محصول نیز فراهم می‌شود.

اما نکته این است فقدان سیستم‌های مناسب تولید در ایران، موجب تأثیرگذاری شدید بر تولید این محصول شده است. لذا امیرحسین چیذری و حسین نیک شب در مقاله‌ای تحت عنوان بررسی اقتصادی عوامل تولید در واحدهای تولید مرغ گوشتی در شهرستان ساوجبلاغ پیشنهادت ارائه نموده‌اند که اجرایی شدن آن‌ها می‌تواند صنعت مرغداری را متحول نماید. با توجه به اهمیت فوق‌العاده دان مرغ (پلت) و عملکرد واحدها، باید کوشش به عمل آید که علاوه بر توجه به کیفیت پلت، مقدار موردنیاز آن در طول دوره پرورش در اختیار مرغداران گذاشته شود. با توجه به نارسایی‌های سیستم بازار و عدم کارایی خدمات‌رسانی، با تزریق سرمایه و تقویت تعاونی‌ها می‌توان امور تهیه نهاده‌ها و حتی بازار رسانی و فروش محصول را بر عهده آن‌ها گذاشت. در ضمن توجه به امر تحقیق و ترویج در این صنعت بسیار حائز اهمیت است.

وجود یک نظام ترویجی پویا و کارآمد از عوامل اساسی توسعه این صنعت به شمار می‌رود. چنین نظامی ضمن برقراری ارتباط سالم و مستمر با واحدهای مرغداری و آموزش در نحوه استفاده از نهاده‌هایی که در امر تولید دخالت دارند، کارایی منفی و اقتصادی این واحدها را افزایش خواهند داد. تغییر اساسی در سایت‌های حاکم بر این صنعت در بلندمدت، اولاً تصمیمات اتخاذشده توسط مسئولین باید مبتنی بر اصول اقتصادی و هماهنگ با نهاده‌های مرتبط باشد. ثانیاً دولت فقط و فقط به اتخاذ سیاست‌ها مبادرت نماید. که به کاهش نوسان قیمت، ریسک و ایجاد ثبات کمک نمایند. درنهایت اینکه سیاست‌های حمایتی بایستی با گونه‌ای باشد که از فعالیت‌های واحدهای غیراقتصادی و با کارایی ضعیف جلوگیری شود.

فهرست منابع:

چیذری، امیرحسین، نیک نسب، حسین. (۱۳۸۰). بررسی اقتصادی عوامل تولید در واحدهای تولید مرغ گوشتی در شهرستان ساوجبلاغ. پژوهش و سازندگی، شماره ۵۱٫

شاه ولی، منصور، معینی زاده، هوشنگ. (۱۳۸۶). بررسی عوامل موثر بر ضایعات خوراک در صنعت مرغ گوشتی کشور و راهکارهای کاهش آن.امور دام و آبزیان، شماره ۷۹٫

مستشاری محصص، مسعود، جلیلی مقدم، مهران. (۱۳۸۹). مناسب ترین الگوی مصرف برق در سالن های مرغ. نشریه سازمان جهاد کشاورزی قزوین، مدیریت هماهنگی ترویج کشاورزی.

گیلان پور، امید، کهنسال، محمدرضا، پرمه، زورار، اسماعیلی پور، الهام. (۱۳۸۹). بررسی تاثیر مداخلات دولت در بازار گوشت مرغ. فصلنامه پژوهش نامه بازرگانی، شماره ۶۳٫

مشایخی، سیامک، حاجی زاده فلاح، مهرداد. (۱۳۹۰). بررسی عوامل موثر بر بازار گوشت مرغ در ایران (کاربرد مدل خودرگرسیون برداری). پژوهش نامه اقتصادی.